„Obyś żył w ciekawych czasach” – to chińskie przysłowie czy przekleństwo chyba najlepiej nadaje się do krótkiego opisu sytuacji kolei na Podkarpaciu. Nie należy zapominać, że obok negatywnych zjawisk objawiających się głównie cięciami w przewozach pasażerskich, zachodzą również pozytywne zmiany. Ciekawe jest, jakie skutki przyniesie wywołana ograniczeniem oferty regionalnej aktywność społeczna – zastanawia się Rafał Jasiński, dziennikarz „Rynku Kolejowego”.
Anomalie w ruchu pasażerskim
Na Podkarpaciu kolej pasażerska raczej zwija się niż rozwija. Proces ten objawia się stałą lub czasową likwidacją ruchu dalekobieżnego na części tras m.in. na linii nr 101 Munina – Hrebenne i na odcinku Przeworsk – Stalowa Wola linii nr 68. Również w ruchu regionalnym oferta nie prezentuje się zbyt okazale – od początku 2015 r. poważnie okrojono ofertę, np. likwidując w całości przewozy między Jasłem a Zagórzem lub pozostawiając ją szczątkową między Jarosławiem a Horyńcem Zdrój i dalej w kierunku Bełżca, Rzeszowem a Jasłem oraz Przeworskiem a Stalową Wolą. Poważne ograniczenia były tłumaczone potrzebą oszczędności w budżecie województwa oraz minimalną frekwencją w likwidowanych pociągach.
Bez wątpienia wiele czynników miało wpływ na takie a nie inne zainteresowanie korzystaniem z usług przewoźnika – zasadnicze znaczenie miały trwające latami roboty torowe, niskie prędkości handlowe z relatywnie wysokimi cenami biletów, niezwykle często stosowana zastępcza komunikacja autobusowa, wynikająca także z braku odpowiedniej liczby jednostek taboru. Zresztą z pojemnością taboru ma także związek bodajże najgłośniejsza (do przełomu 2014/2015) sprawa likwidacji bezpośrednich połączeń Rzeszów – Lublin składami regionalnymi – połączenia zlikwidowano ze względu na zbyt dużą liczbę podróżnych! Po roku jednak pociągi te przywrócono...
Należy odnotować, że wiele dzieje się od przełomu 2014/2015. Z czasem zwiększono liczbę pociągów do 13 w tygodniu między Jarosławiem a Horyńcem Zdrój, uruchomiono nowych pociągów, które mają być zaczątkiem kolei aglomeracyjnej. Działanie to można łączyć z głosami wskazującymi, że przyszłością kolei jest m.in. jej udział w obsłudze przewozów w i wokół wielkich miast, to jednak nie wiadomo, czy takie przesłanie ma szanse na powodzenie w przypadku stosunkowo niewielkiego Rzeszowa.
Urząd Marszałkowski Województwa Podkarpackiego zapowiedział różne działania na rzecz zachęcania do korzystania z pociągów regionalnych, o czym informowaliśmy w styczniu tego roku. Jednym z pierwszych, niezwykle ciekawych działań, było wprowadzenie we współpracy z Przewozami Regionalnymi oferty Bilet Podkarpacki. Jest to bardzo atrakcyjna pod względem cenowym oferta, o czym najlepiej świadczy fakt, że ceny względem taryfy podstawowej przewoźnika obniżono nawet o około 70%, dzięki czemu zaczynają się od 1,50 zł za bilet normalny. Jednak od razu nasuwa się pytanie, czy nawet tak znacząca promocja cenowa jest w stanie zachęcić do korzystania z pociągów, kiedy na większości tras oferta jest tak mała...
Rehablitacja infrastruktury kolejowej
Bez wątpienia pozytywnym zjawiskiem na Podkarpaciu jest postępująca poprawa stanu technicznego wielu linii kolejowych. Największe znaczenie będzie miało zakończenie modernizacji/ rewitalizacji linii nr 91 od granicy województwa do Rzeszowa i dalej w kierunku Przemyśla. Sukcesem jest poprawa ciągu komunikacyjnego ze stolicy regionu w kierunku Lublina przez Tarnobrzeg, w tym podniesienie z „upadku” linii Rzeszów – Ocice oraz łącznicy 565 w Stalowej Woli. Prace na tej trasie mają być kontynuowane, m.in. zapowiadana jest elektryfikacja. Zarządca infrastruktury kolejowej zainteresował się również odcinkiem Stalowa Wola – Przeworsk, w tym likwidacją wąskiego gardła, jakim jest most na Wisłoku.
Swój udział w programie poprawy stanu technicznego linii kolejowych ma samorząd województwa. W ramach mijającej perspektywy finansowej z regionalnego programu operacyjnego skierował najwięcej środków na infrastrukturę kolejową z regionów Polski Wschodniej. Projekty realizowane przez PKP PLK ze wsparciem z tego programu miały niewiele mniejszą wartość niż środki wydane razem przez Lubelskie i Warmińsko-mazurskie razem wzięte, a porównywalne z dużo większym województwem wielkopolskim.
Co istotne, we wchodzącej w życie perspektywie finansowej założono kolejne inwestycje kolejowe. Wyraża się to w Kontrakcie Terytorialnym. Gdyby zrealizowano wszystkie przedsięwzięcia zawarte w tym dokumencie, to prawie cała sieć kolejowa byłaby po modernizacji lub rewitalizacji. Połowa zadań ma być realizowana z zaangażowaniem środków z RPO. Co ciekawe region „nie boi się” budować linii kolejowych – aż dwie takie inwestycje zawarto w dokumencie. Można oczywiście dyskutować nad celowością budowy linii kolejowej na lotnisko, choćby w kontekście „sukcesu” przewozowego kolei na lubelskie lotnisko. Wydaje się jednak, że warto odnotować konsekwentną politykę regionu w kierunku modernizacji kolei. Z drugiej strony „zapomniano” o linii nr 101, która wygrała regionalny plebiscyt „Kolej 2022”, organizowany przez Centrum Zrównoważonego Transportu.
Obronią kolej?
Godna odnotowania jest wywołana przez likwidację połączeń regionalnych aktywność społeczna na rzecz kolei. Objawia się ona działaniami samorządowców powiatowych i gminnych oraz organizacji zawodowych i społecznych. Pierwsze efekty „pospolitego ruszenia” już są – z pomocą finansową powiatu lubaczowskiego przywrócono codzienne połączenia (z wyjątkiem sobót) Rzeszów/ Jarosław – Horyniec Zdrój. Powstał również zespół roboczy, którego celem jest m.in. opracowanie optymalnego dla podróżnych rozkładu jazdy. Jak donoszą lokalne media tworzony jest fundusz, z którego pomocą mają być realizowane działania promocyjne (przykładem jest kampania społeczna #szynobusem.pl), zagospodarowywanie zaniedbanych w rejonie przystanków, aby nie odstraszały podróżnych itd. Więcej o działaniach na Podkarpaciu publikowaliśmy tutaj.
Przykładem wzięcia sprawy w swoje ręce jest także zapowiedź uruchomienia kolei drezynowej między Krościenkiem a Zagórzem po przejęciu w zarząd tego odcinka drogi żelaznej przez Gminę Olszanica.
Kolej z przyszłością lub bez?
Bez wątpienia sytuacja na podkarpackiej kolei pasażerskiej jest dynamiczna. Czas pokaże, czy nastąpi dalsze przywracanie połączeń regionalnych, w szczególności czy znowu szynobusy pojadą z Jasła do Krosna bądź poprawi się oferta między Przeworskiem a Stalową Wolą oraz Jarosławiem a Horyńcem Zdrój. Zobaczymy, jak duży będzie nacisk na organizatora przewozów kolejowych w województwie oraz co zaoferują ze swojej strony samorządy niższych szczebli. Pierwsze efekty już są, ale czy będą kolejne?
Zapisz się do newslettera:
